Tiệt khuẩn bằng nhiệt

1. Contents

   • 1 Sự phá hủy vi sinh vật bởi nhiệt
   • 2 Sức đề kháng của vi sinh vật với nhiệt
   • 3 Cơ chế đề kháng của bào tử
   • 4 Các phương pháp
     • 4.1 Nhiệt khô
   • 5 Nhiệt ẩm

   Sự phá hủy vi sinh vật bởi nhiệt

• Các thành phần sống của vi sinh vật như protein và acid nucleic bị bất hoạt với tốc độ tăng nhanh khi nhiệt độ tăng trên 50◦C
• Cơ chế gây chết bởi nhiệt có thể do sự bất hoạt các hệ enzym sống trong tế bào.
• Nhiệt ẩm gây chết vi sinh vật do làm đông tụ protein trong tế bào sống. Trong khi nhiệt khô làm biến tính protein.
• Vi sinh vật chịu được nhiệt khô tốt hơn nhiệt ẩm.

2. Sức đề kháng của vi sinh vật với nhiệt

• Nói chung, vi khuẩn sinh bào tử đề kháng nhiệt tốt hơn vi khuẩn không sinh bào tử; vi khuẩn gram dương đề kháng nhiệt tốt hơn vi khuẩn gram âm; vi khuẩn dạng cầu tốt hơn dạng que.
• Bào tử của vi khuẩn ưa nhiệt có sức đề kháng mạnh nhất. Ví dụ bào tử của Desulfotomaculum nigrificans có giá trị D121 trên 10 phút.
• Các prion có sức đề kháng đặc biệt cao với nhiệt.
• Ngoài ra số lượng vi sinh vật trong một quần thể càng nhiều thì tính đề kháng với nhiệt càng cao.

3. Cơ chế đề kháng của bào tử

• Một số đặc điểm của bào tử có liên quan đến khả năng kháng nhiệt như: chứa hàm lượng nước thấp, sự kháng hóa, lớp vỏ có nhiều lớp.
• Bào tử chứa hàm lượng nước thấp và được điều hòa bởi lớp vỏ chủ yếu theo cơ chế thẩm thấu.
• Bào tử chứa một lượng calci dipicolinat liên kết với protein thành phức chất có tính ổn định cao.
• Bào tử chứa các protein acid hòa tan phân tử nhỏ, các protein này liên kết chặt chẽ với AND giúp chống tia UV và các hóa chất gây tổn hại AND.

4. Các phương pháp

Nhiệt khô

• Nguyên tắc: quá trình tiệt khuẩn được thực hiện trong tủ sấygtủ sấy
• Tác nhân diệt khuẩn: không khí nóng
• Điều kiện chuẩn của phương pháp: 160◦C trong ít nhất 2 giờ.
• Khử chất gây sốt trên bao bì: trên 220◦C, thường dùng chế độ 250◦C trong 45 phút.
• Ứng dung:

+ diệt chí nhiệt tố đồ thủy tinh

+ dụng cụ bằng gốm hoặc kim loại

+ tiệt khuẩn bằng dầu và chất béo, kể cả thuốc tiêm dầu

+ tiệt khuẩn dạng thuốc bột, kể cả sản phẩm tự nhiên có thể chứa các chất gây sốt.

Nhiệt ẩm

• Nguyên tắc: phương pháp tiệt khuẩn bằng nhiệt ẩm được tiến hành trong thiết bị chuyên dụng gọi là nồi hấp.

  

  Tác nhân diệt khuẩn là hơi nước bão hòa dưới áp suất cao. Điều kiện chuẩn của phương pháp là 121◦C trong ít nhất 15 phút.

• Hơi nước bão hòa: là khi nó ở nhiệt độ sôi ứng với một áp suất nhất định. Bản thân áp suất không có khả năng diệt khuẩn. Hơi nước áp suất cao là cách để đạt được nhiệt độ cao
• Ưu điểm của hơi nước bão hòa:

+ Tính thấm tốt

+ Làm nóng nhanh

+ Nhiệt ẩm: là tác nhân gây chết vi sinh vật do làm đông tụ protein.

+ Không độc: sản phẩm không bị nhiễm chất độc sau tiệt khuẩn.

• Ứng dụng nhiệt ẩm để tiệt khuẩn cho:

+ dung dịch và hỗn dịch nước: 121◦C trong 15 phút.

+ chất béo

+ đồ vải: quần áo bệnh nhân

+ bao bì nhựa và cao su

+ dụng cụ kim loại: dao kéo, dụng cụ mổ, phẫu thuật,..

+ dụng cụ và bao bì thủy tinh( không dùng nhiệt khô ví dụ có nút cao su)

Copy ghi nguồn: https://health-guru.org

Link bài viết: Tiệt khuẩn bằng nhiệt